In de krant las ik de aankondiging en enige tijd later een recensie van een tentoonstelling in museum De Pont in Tilburg, Kleur in het kwadraat. Deze tentoonstelling toont lichtprojecties en grafiek van James Turrell (Los Angeles, 1943) in samenhang met een dertigtal historische quilt uit een Duitse privecollectie, lees ik in het kwartaalberichtje van het museum, en is eerst in een museum in Neurenberg te zien geweest.
Van James Turrell heb ik nog nooit gehoord, maar kleur boeit me enorm en de quilts trekken ook, dus ben ik er afgelopen zaterdag een kijkje gaan nemen.
Het is een mooi ruim en licht museum, een oude verbouwde weverij, lekker koel nu het buiten warm is en gelukkig voor mij heel rustig binnen. Daar ben ik best wel op gesteld.
In alle kleine ruimtes links van de grote gang, de voormalige wolhokken, en aan een paar wanden rechts hangen de Amish quilts. Een heel aantal, veelal dezelfde patronen van “bars” of een groot vierkant in het midden en dezelfde patronen van doorquilten, geheel volgens de traditie, maar variatie in kleur. Dat maakt het wonderlijk mooi om bij elkaar te zien. Die kleuren zijn intens en bijzonder. Ik probeer wel foto’s te maken, dat mag zonder flits te gebruiken, maar m’n toestel kan het niet goed aan. Tsjongejonge, bij de minste beweging van het toestel verandert de kleur van de quilt op de display en wat het toestel uiteindelijk vastgelegd heeft komt niet steeds echt overeen met wat ik daadwerkelijk zie.
Het zijn wel twee verschillende quilts, maar beide zijn van een diepe, min of meer gedekte kleur, zal ik maar zeggen. Het rood is zeker niet zo opvallend naar voren springend als op de foto. Het quiltwerk is fijn, regelmatig en mooi, een detailfoto
In het kwartaalbericht van het museum staat ” de soberheid van robuuste, geometrische vlakken in niet meer dan drie of vier kleuren treft juist”. En inderdaad heel goed getypeerd, hiervan ben ik al onder de indruk, maar dan de lichtprojecties….. Niet alleen het fototoestel slaat daarbij op tilt, want eigenlijk kan ik dit niet meer fotograferen op de automaat en ik weet niet zo goed hoe ik alles nu moet instellen, ook ikzelf ben totaal verrast door wat ik zie en ervaar. De lichtprojecties zijn alle in verschillende kleine donkere ruimtes. Een ogenschijnlijk rood vlak, ogenschijnlijk groene driehoek of roodroze hexagoon…. om maar niet te spreken van “licht in het donker”. Van de laatste was het onmogelijk een foto te maken, het was een pure zintuigelijke belevenis: door een donker gangetje met alleen een leuning aan de rechterkant kom je een voor jou op dat moment pikdonkere ruimte binnen. Als je daar dan stilstaat gaan je ogen accomoderen en ervaar je dat de ruimte niet pikdonker is. Heel langzaam ontwaar je de bank waar je op kunt zitten en als je daar zit zie je tegenover je ook langzaamaan een diffuus licht alsof het heel vroeg in de ochtend is…. maar ook weer niet, want de ruimte is besloten en stil en bij een vroege ochtend zijn “vroegeochtendgeluiden” te horen…. ik ben er sprakeloos van….
een paar foto’s van het rode vlak, (de projecties hebben titels, maar ik weet ze niet meer precies helaas)
en een paar foto’s van de hexagoon
Niet alleen het vlak, maar ook de kleur verandert, afhankelijk van het punt of de plaats van waaruit je naar het object kijkt. Eigenlijk is de hexagoon een lichtprojectie op een muur met “een bepaalde knik” erin. De lichtbron zelf zie je niet. En je bent helemaal in beslag genomen door het zien, door die zintuigelijke ervaring en verwerking daarvan. Ook hangen er een aantal grafieken en er is een korte video van James Turrell, over zijn kunst en over het project in Roden Crater. Wow, wat zou ik daar graag eens een kijkje willen nemen zeg! En ik mag dan nooit van hem gehoord hebben, maar dat is wel duf van mij, echt een gemis van mijn kant en een geluk dat dat veranderd kan worden. Ik ga er denk ik nog eens heen, de tentoonstelling duurt tot 5 oktober. Een aanrader!
Lapjesland 